Викиновости:Izabrane godišnjice/Oktobar
Kriterijumi za izbor godišnjica
Izabrane godišnjice za oktobar[uredi]
1. oktobar:
- 1754 – Rađa se Pavle I Petrovič Romanov, ruski car, sin i naslednik Katarine Velike
- 1924 – Radio Beograd počinje sa emitovanjem programa
- 1926 – U Beogradu se otvara pijaca zeleni venac
- 1960 – Nigerija proglašava nezavisnost
- 1988 – Umire srpski filmski glumac Pavle Vujisić
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
2. oktobar:
- 1608 – Holandski optičar Hans Liperšej prikazuje u Hagu prvi teleskop
- 1869 – Rađa se indijski nacionalni vođa Mahatma Gandi, nazvan Mahatma
- 1924 – Liga naroda usvaja Ženevski protokol za mirno rešavanje međunarodnih sporova
- 1946 – Na sednici Gradskog narodnog odbora Zrenjanin dobija današnje ime
- 1985 – Umire američki filmski glumac Rok Hadson
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
3. oktobar:
- 1895 – Rađa se ruski pesnik Sergej Aleksandrovič Jesenjin
- 1906 – Na Radio-konferenciji u Berlinu SOS se ustanovljava kao međunarodni signal za pomoć
- 1932 – Irak stiče nezavisnost
- 1977 – Umire srpski književni i pozorišni kritičar i istoričar književnosti Velibor Gligorić
- 1990 – Istočna i Zapadna Nemačka se posle 45 godina ponovo ujedinjuju
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
4. oktobar:
.jpg)
- 1209 – Nemački kralj Oto IV kruniše se za rimsko-nemačkog cara
- 1669 – Umro holandski slikar Harmens fan Rajn Rembrant
- 1830 – Belgija postaje nezavisna država
- 1858 – Rodio se srpski fizičar Mihajlo Pupin
- 1999 – Komandant ustaškog logora u Jasenovcu u Drugom svetskom ratu Dinko Šakić osuđuje se u Zagrebu na 20 godina zatvora.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
5. oktobar:
- 1713 – Rađa se Denis Didro, francuski filozof i pisac
- 1883 – „Orijent ekspres“ kreće prvi put iz Pariza za Istanbul
- 1957 – Umire urugvajski fudbaler Hoze Andrade
- 1983 – Lideru poljskog pokreta „Solidarnost“ Leh Valensi se dodeljuje Nobelova nagrada za mir
- 1989 – Tibetanskom duhovnom vođi Dalaj Lami se dodeljuje Nobelova nagrada za mir
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
6. oktobar:
- 1887 – Rađa se francuski arhitekta i teoretičar Šarl Eduar Žanre, poznat kao Le Korbizje, jedan od najvećih arhitekata XX veka
- 1908 – Austro-Ugarska anektuje Bosnu i Hercegovinu
- 1988 – Završava jogurt revolucija i rukovodstvo Vojvodine podnosi ostavke
- 1989 – Umire američka filmska glumica Bet Dejvis
- 2000 – Savezni ustavni sud potvrđuje pobedu Vojislav Koštunica na predsedničkim izborima
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
7. oktobar:
- 1806 – Ralf Vedživud, u Londonu, patentira indigo
- 1813 – Beograd pada u turske ruke, čime se završava Prvi srpski ustanak
- 1849 – Umire američki pisac Edgar Alan Po
- 1885 – Rađa se danski atomski fizičar Nils Henrik David Bor
- 1959 – Sovjetski vasionski brod „Luna 3“ kao prvi fotografiše tamnu stranu Meseca
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
8. oktobar:
- 1836 – Rađa se Dimitrije Nešić, čuveni srpski matematičar
- 1864 – Rađa se Branislav Nušić, najveći srpski i jugoslovenski komediograf
- 1992 – Umire Vili Brant, kancelar Zapadne Nemačke
- 1993 – Ujedinjene Nacije ukidaju sankcije Južnoafričkoj republici
.svg){kind=small}
- 1998 – Savet NATO usvaja „detaljan operativan plan za vazdušne udare u fazama“ na Kosovu, čime se praktično počinje agresija zemalja članica te organizacije na SR Jugoslaviju
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
9. oktobar:
- 1854 – Rađa se srpski fizičar i pronalazač Mihailo Pupin
- 1915 – Nemačke i austrougarske trupe u Prvom svetskom ratu zauzimaju Beograd.
- 1934 – U Marseju je ubijen jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević
.jpg)
- 1993 – U sukobima muslimana i Hrvata u Mostaru ruši se Stari most
- 2002 – Prvi put u istoriji srpskog parlamentarizma se održava TV-duel između predsedničkih kandidata
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
10. oktobar:
- 1913 – Završava se izgradnja Panamskog kanala
- 1813 – Rađa se italijanski kompozitor Đuzepe Verdi
- 1985 – Umire američki filmski i pozorišni glumac, dobitnik “Oskara”, Jul Briner
- 2000 – Umire Sirimavo Bandaranaike, bivši premijer Šri Lanke, prva žena-premijer na svetu
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
11. oktobar:
- 1579 – U Carigradu ubijen turski državnik i vojskovođa poreklom iz Bosne Mehmed-paša Sokolović
- 1806 – Rađa se Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa, srpski knez od 1842. do 1858
- 1865 – Rađa se Jovan Cvijić, najveći srpski geograf, predsednik Srpske kraljevske akademije i rektor Beogradskog univerziteta
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
12. oktobar:
- 1492 – Španski moreplovac Kristofor Kolumbo prvi put stupa na tlo novog sveta
- 1822 – Brazil stiče nezavisnost
- 1865 – Rađa se srpski naučnik i geograf Jovan Cvijić
- 1935 – Rađa se italijanski operski pevač Lučano Pavaroti
- 2001 – Nobelova nagrada za mir dodeljuje se Ujedinjenim nacijama i generalnom sekretaru Kofi Ananu.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
13. oktobar:
- 1884 – Londonska četvrt Grinič ustanovljuje se kao univerzalni nulti meridijan
- 1925 – Rađa se Margaret Hilda Roberts, poznata kao Margaret Tačer
- 1993 – Nemac Guenter Parhe zbog ranjavanja nožem jugoslovenske teniserke Monike Seleš osuđen uslovno na dve godine zatvora
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
14. oktobar:
- 1322 – Vojska škotskog kralja Roberta I u bitci kod Bilanda teško poražava engleske trupe kralja Edvarda II
- 1894 – U Beogradu, na liniji Kalemegdan-Slavija, pušten u saobraćaj prvi tramvaj na konjsku vuču
- 1912 – U Milvokiju se izvršava atentat na predsednika SAD Teodora Ruzvelta
- 1989 – Tibetanskom duhovnom vođi Dalaj Lami se dodeljuje Nobelova nagrada za mir
- 1994 – Nobelovu nagradu za mir dele premijer Izraela Jicak Rabin, šef izraelske diplomatije Šimon Peres i vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
15. oktobar:
- 70 pne. – Rađa se Publije Vergilije Maron, najznamenitiji pesnik carskog Rima
- 1582 – U Španiji, Portugaliji i papskim državama u Italiji počinje primena Gregorijanskog kalendara
- 1917 – U šumi Vensen, nadomak Pariza, streljana Mata Hari, najpoznatija žena-špijun u Prvom svetskom ratu
- 1989 – Umire Danilo Kiš, jedan od najvećih pisaca novije srpske književnosti
- 1993 – Nobelovu nagradu za mir dobijaju predsednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
16. oktobar:
- 1837 – Srpski knez Miloš Obrenović izdaje ukaz o ukidanju svih vrsta kuluka
- 1854 – Rađa se engleski pisac irskog porekla Fingal O'Flaerti Vils, poznat kao Oskar Vajld
- 1964 – Kina izvodi prvu eksploziju atomske bombe i postaje peta zemlja sveta koja raspolaže nuklearnim oružjem.
- 1973 – Državni sekretar SAD Henri Kisindžer i severnovijetnamski političar Le Duk To dobijaju Nobelovu nagradu za mir
- 1997 – Umire Kneginja Olga Karađorđević
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
17. oktobar:
- 1797 – U italijanskom mestu Kampoformio potpisuje se mirovni ugovor Austrije i Francuske, kojim se ukida Mletačka republika
- 1855 – Englez Henri Besemer patentira postupak za preradu sirovog gvožđa u čelik
- 1973 – Arapski proizvođači nafte povećavaju cene i smanjuju proizvodnju nafte kao odgovor na podršku SAD Izraelu u arapsko-izraelskom sukobu
- 1803 – Rađa se mađarski političar Ferenc Deak, nacionalni lider od 1861
- 1849 – U Parizu umire poljski kompozitor i pijanista Frederik Šopen
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
18. oktobar:
- 1692 – Postavlja se kamen temeljac Petrovaradinske tvrđave kod Novog Sada
- 1867 – SAD formalno preuzimaju suverenitet nad Aljaskom, koju su 30. marta 1867. kupile od Rusije za 7,2 miliona dolara
- 1926 – Rađa se Čak Beri, američki kompozitor i pevač, začetnik rokenrola
- 1931 – Umire američki pronalazač Tomas Alva Edison
- 1998 – Najmanje 700 ljudi gine u eksploziji naftovoda na jugu Nigerije
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
19. oktobar:
- 1812 – Napoleonove trupe počinju povlačenje iz Moskve
- 1841 – Rađa se crnogorski kralj, vojskovođa i pisac Nikola I Petrović Njegoš
- 1918 – U Zagrebu Narodno veće Srba, Hrvata i Slovenaca donosi Deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u jednu državu
- 1932 – U Beogradu se otvara Kolarčev narodni univerzitet, zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca, koji je u tu svrhu testamentom zaveštao oko 50.000 dukata
- 1935 – Liga naroda uvodi sankcije protiv Italije zbog invazije na Etiopiju
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
20. oktobar:
- 1891 – Rađa se engleski fizičar Džejms Čedvik, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1935
- 1936 – Zgrada Skupštine Jugoslavije u Beogradu prima prve poslanike
- 1944 – Jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije i Crvene armije u Drugom svetskom ratu oslobađaju Beograd
- 1971 – Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant dobija Nobelovu nagradu za mir
- 1992 – Umire srpski političar,publicista i učesnik građanskog rata u Španiji, Koča Popović
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
21. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
22. oktobar:
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
23. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
24. oktobar:
- 1618 – Rađa se mogulski car Aurangzeb, veliki mogul Indije (1658-1707)
- 1795 – Pruska, Austrija i Rusija vrše treću podelu Poljske, koja prestaje da postoji kao nezavisna država
- 1907 – Umire srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke
.svg)
- 1939 – Nacisti u nacističkoj Nemačkoj naređuju Jevrejima da nose Davidovu zvezdu
- 1991 – U Sarajevu se konstituiše prva Skupština srpskog naroda u BiH, a za prvog predsednika se bira Momčilo Krajišnik
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
25. oktobar:
- 1647 – Umire italijanski matematičar i fizičar Evangelista Toričeli, savremenik i nastavljač Galilejevog dela, pronalazač živinog barometra
- 1881 – Rađa se španski slikar i vajar Pablo Pikaso, jedan od najvećih i najuticajnijih umetnika XX veka
- 1936 – Vlade Nemačke i Italije potpisuju tajni protokol o uzajamnoj pomoći, kojim se formira osovina Rim-Berlin
- 1949 – Sprovodeći blokadu Jugoslavije posle rezolucije Informbiroa, SSSR otkazuje gostoprimstvo jugoslovenskom ambasadoru u Moskvi
- 1983 – Trupe SAD okupiraju karipsku ostrvsku državu Grenadu
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
26. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
27. oktobar:
- 1728 – Rađa se Džejms Kuk, engleski istraživač, poznat kao Kapetan Kuk.
- 1806 – Napoleonove trupe ulaze u Berlin posle pobede nad Prusima kod Jene.
- 1843 – U Srbiji se osniva državna pošta.
- 1995 – Umire Slobodan Selenić, srpski književnik.
- 1998 – Savet NATO odlaže, na neodređeno vreme, aktivirajuću naredbu o vojnoj intervenciji protiv ciljeva u SRJ pošto su srpske vlasti povukle vojsku na Kosovu u kasarne i smanjile policijske snage u pokrajini.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
28. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
29. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
30. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
31. oktobar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
Kriterijumi za izbor godišnjica