Викиновости:Izabrane godišnjice/Mart
Kriterijumi za izbor godišnjica
Izabrane godišnjice za mart
[uredi]1. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
2. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
3. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
4. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
5. mart:
- 1886 – Rađa se Pol Radmilović, engleski vaterpolista (porijeklom sa područja Makedonije) i četvorostruki olimpijski pobednik.
- 1896 – Antoan Anri Bekerel otkriva radioaktivnost urana.
- 1933 – Nacionalsocijalistička radnička partija Adolfa Hitlera osvaja većinu u nemačkom Rajhstagu
- 1953 – U Kuncevu kod Moskve, umire Josif Visarionovič Džugašvili Staljin, sovjetski diktator
- 1999 – Odlukom Međunarodnog arbitražnog tribunala, grad Brčko, do tada u sastavu Republike Srpske, dobija status distrikta pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, što je izazvalo oštre proteste u Republici Srpskoj, srpskom entitetu u BiH.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
6. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
7. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
8. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
9. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
10. mart:
- 1856 - Preminuo Jovan Popović Sterija, prvi srpski komediograf.
- 1880 - Rođen Vladislav Petković DIS veliki srpski pesnik.
- 1915 - U Čikagu održan Prvi jugoslovenski narodni sabor, s predstavnicima 486 raznih iseljeničkih organizacija iz SAD i Kanade u korist ideje o oslobađanju i ujedinjenju južnoslovenskih naroda u jednu državu.
- 1922 - Britanske vlasti uhapsile Mahatmu Gandija, optužile ga za pobunu i osudile na šest godina zatvora.
- 1945 - Tokio u Drugom svetskom ratu razoren napadom 300 američkih bombardera B29. Poginulo oko 100.000 stanovnika japanske prestonice, bez domova ostalo oko milion.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
11. mart:
- 1851 - Prvi put izvedena Verdijeva opera "Rigoleto", u Veneciji.
- 1981 - Pod parolom „Kosovo republika“ u Prištini izbile studentske demonstracije kosovskih Albanaca, koje su u narednim nedeljama zahvatile celo Kosovo.
- 1974 - Umro Milan Bartoš, srpski pravnik.
- 1985 - Mihail Sergejevič Gorbačov izabran za generalnog sekretara Centralnog komiteta Komunističke partije Sovjetskog Saveza.
- 2004 - Tribunal u Hagu osudio bosanskog Srbina Ranka Češića na 18 godina zatvora zbog ratnih zločina nad muslimanskim zarobljenicima u Brčkom, u proleće 1992.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
12. mart:
- 1848 - U Beču izbile velike studentske demonstracije protiv apsolutističkog režima kancelara Klemensa Meterniha, što je bio početak revolucije koja je potresla temelje Austrije.
- 1854 - Velika Britanija i Francuska zaključile savez sa Otomanskim carstvom protiv Rusije, u Krimskom ratu.
- 1856 - Rođem Stepa Stepanović, jedan od najistaknutijih srpskih vojskovođa. (†1929).
- 1938 - Predvođene Adolfom Hitlerom, nemačke trupe umarširale u Austriju.
- 1999 - Poljska, Češka i Mađarska postale članice NATO, kao prve zemlje bivše članice Varšavskog ugovora koje su pristupile NATO.
- 2003 - U Beogradu ubijen Zoran Đinđić, predsednik Vlade Republike Srbije (2001—2003).
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
13. mart:
- 1809 - Nakon neuspeha u ratu s Rusijom i Danskom 1808, oficirskom zaverom zbačen je s prestola švedski kralj Gustav IV.
- 1830 - Rođen Georgije Branković, srpski patrijarh. (†1907).
- 1946 - Pripadnici jugoslovenske službe Državne bezbednosti uhapsili su generala i komandanta kraljevske vojske u Drugom svetskom ratu Dragoljuba Dražu Mihailovića. Na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu Mihailović je osuđen na smrt zbog izdaje. Streljan je 17. jula iste godine.
- 1975 - Umro je Ivo Andrić, srpski književnik, dobitnik nobelove nagrade za književnost.
- 1992 - U zemljotresu na istoku Turske je poginulo najmanje 570 ljudi.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
14. mart:
- 1864 - Engleski istraživač Samjuel Bejker otkrio drugi izvor reke Nil u istočnoj Africi i nazvao ga Albertovo jezero.
- 1879 - Rođen Albert Ajnštajn, nemački naučnik.
- 1976 - Egipat poništio ugovor o prijateljstvu i saradnji sklopljen sa SSSR-om 1971.
- 2002 - Predstavnici Srbije, Crne Gore, Jugoslavije i Evropske unije u Beogradu potpisali Sporazum o preuređenju odnosa Srbije i Crne Gore. Time prestala da postoji Jugoslavija. Nova državna zajednica, Srbija i Crna Gora, formalno uspostavljena 4. februara 2003.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
15. mart:
- 44. pne. - Republikanski zaverenici koje su predvodili Brut i Kasije u Senatu ubili rimskog cara i vojskovođu Gaja Julija Cezara.
- 1493 - Kristofer Kolumbo doveo sedam Indijanaca Aruak sa Haitija u Španiju. To su bili prvi stanovnici Novog sveta koji su kročili na Stari kontinent.
- 1983 - Umrla Rebeka Vest, engleska književnica. (*1892).
- 2003 - Na stotine hiljada ljudi na ulicama Tokija, Bejruta, Pariza, Vašingtona i u drugim gradovima širom sveta demonstriralo protiv rata u Iraku.
- 2004 - Odlukom međunarodnog predstavnika u Bosni i Hercegovini, Pedija Ešdauna, Mostar ponovo postao jedinstven grad. Mostar od rata u BiH bio podeljen na dva dela, bošnjački, istočni, i hrvatski, zapadni.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
16. mart:
- 1750 – Rođena Karolin Hersel, britanski astronom.
- 1953 – Josip Broz Tito doputovao u Veliku Britaniju, što je bila prva poseta šefa jugoslovenske države jednoj zapadnoj zemlji posle Drugog svetskog rata.
- 1968 – Tokom Vijetnamskog rata američki vojnici masakrirali su najmanje 100 civila u selu Mi Laj.
- 1988 – Iračke vlasti su hemijskim oružjem ubile oko 5.000 civila Kurda u gradu Halabja, na severu zemlje. Tokom te godine armija iračkog predsednika Sadama Huseina izvela je osam vojnih operacija u tom delu Iraka.
- 2002 – Umro Danilo Bata Stojković, srpski filmski i pozorišni glumac.
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
17. mart:
- 180 - Preminuo Marko Aurelije (na slici), rimski filozof i car, koji je tokom vladavine od 161. suzbio germansku invaziju na Rimsko carstvo.
- 1944 - Napadom više od 200 bombardera na ciljeve u Beču počelo je savezničko bombardovanje Austrije u Drugom svetskom ratu.
- 1948 - Velika Britanija, Francuska i zemlje Beneluksa (Belgija, Holandija i Luksemburg) potpisali su Briselski ugovor o 50-godišnjem savezu protiv oružanih napada u Evropi i o ekonomskoj, socijalnoj i vojnoj saradnji, što se smatra zametkom Evropske unije.
- 1963 - U erupciji vulkana Agung na indonežanskom ostrvu Bali život je izgubilo najmanje 11.000 ljudi.
- 1992 - Na referendumu u Južnoj Africi belci su nadmoćnom većinom podržali reforme za okončanje sistema aparthejda.
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
18. mart:
- 1780 - Rođen Miloš Obrenović, vođa Drugog srpskog ustanka, obnovitelj državnosti Srbije.
- 1871 - U Parizu, radnici počeli prvu proletersku revoluciju, poznatu kao Pariska komuna.
- 1922 - Britanske kolonijalne vlasti osudile Mahatmu Gandija, vođu indijskog pokreta za nezavisnost, na šest godina zatvora.
- 1948 - Sovjetska vlada opozvala vojne stručnjake iz Jugoslavije, narednog dana i civilne, što je bio prvi javni znak razilaženja jugoslovenskog komunističkog lidera Josipa Broza Tita i sovjetskog Josifa Staljina.
- 1965 - Tokom leta vasionskog broda "Vashod 2" sovjetski kosmonaut Aleksej Leonov izašao iz letelice i postao prvi čovek koji je "prošetao" svemirom.
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
19. mart:
- 1955 - Rođen Brus Vilis, američki glumac i muzičar.
- 1970 - Šefovi vlada Istočne i Zapadne Nemačke Vili Brant (na slici) i Vili Štof susreli su se u Erfurtu. To je bio prvi susret visokih zvaničnika dve zemlje od podele Nemačke 1949.
- 1978 - Izraelska vojska je okupirala veći deo juga Libana.
- 1999 - Libija se saglasila da škotskom pravosuđu do 6. aprila 1999. preda dvojicu Libijaca osumnjičenih za teroristički napad u kome je poginulo 270 ljudi.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
20. mart:
- 1972 - U snežnoj lavini na planini Fuđi, u Japanu, poginulo 19 alpinista.
- 1994 - Tunis dobio prvi višepartijski parlament.
- 1996 - Britanska vlada prvi put javno potvrdila da bolest "ludih krava" može biti preneta na ljude.
- 1997 - Beogradski studenti šetnjom centrom grada proslavili ispunjenje svog poslednjeg zahteva, ostavke rektora i studenta-prorektora. To je bio i poslednji dan Studentskog protesta, koji je počeo 20. novembra 1996. zbog falsifikovanja rezultata lokalnih izbora u Srbiji.
- 2003 - SAD i Velika Britanija počeli vojnu operaciju protiv Iraka pošto je irački predsednik Sadam Husein odbio ultimatum SAD da napusti Irak.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
21. mart:
- 1685 - Rođen Johan Sebastijan Bah (na slici), nemački kompozitor i orguljaš.
- 1829 - U zemljotresu u Španiji poginulo 6.000 ljudi.
- 1871 - Kancelar Oto fon Bizmark otvorio prvu sednicu Rajhstaga novog Nemačkog carstva.
- 2000 - Papa Jovan Pavle II stigao u prvu zvaničnu posetu Izraelu.
- 2003 - Američke snage raketirale palate iračkog predsednika Sadama Huseina i ključne državne institucije u Bagdadu.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
22. mart:
- 1876 - Rođen Borisav Stanković, srpski pisac.
- 1794 - Kongres SAD usvojio zakon kojim se američkim brodovima zabranjuje prevoz crnih robova iz Afrike u Ameriku.
- 1848 - Pobunjena Venecija proglasila nezavisnost od Austrije.
- 1919 - Letom između Pariza i Brisel jednom u sedmici, uspostavljena je prva avionska međunarodna linija u svetu.
- 2001 - SAD su donele odluku o proterivanju oko 50 ruskih diplomata pod sumnjom da su se bavili špijunažom. Rusija uzvratila proterivanjem četvorice američkih diplomata.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
23. mart:
- 1801 - U zaveri dvorskih oficira ubijen ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga sin Aleksandar I.
- 1918 - Nemački top "Debela Berta" u Prvom svetskom ratu bombardovao Pariz s više od 100 kilometara razdaljine.
- 1919 - Benito Musolini u Milanu osnovao Fašističku partiju.
- 1953 - Preminuo Đorđe Jovanović, (na slici) srpski vajar.
- 2001 - Posle petnaestogodišnje misije u svemiru, ruska svemirska stanica "Mir", koja je svojevremeno Rusiji donela status "svemirske sile", uništena potapanjem u Tihom okeanu.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
24. mart:
- 1401 - U pohodu kroz Aziju i Sredozemlje tatarski vojskovođa Tamerlan osvojio Damask.
- 1882 - Nemački bakteriolog Robert Koh izolovao je bakteriju koja izaziva tuberkulozu.
- 1946 - Preminuo Aleksandar Aljehin (na slici), ruski šahista i svetski šampion u šahu.
- 1972 - Velika Britanija je uspostavila kontrolu u Severnoj Irskoj da bi sprečila sukobe paravojnih grupa rimokatolika i protestanata.
- 1989 - U vodama Aljaske brod "Ekson Valdez" ispustio više od četiri miliona tona nafte.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
25. mart:
- 1196 - Veliki župan Raške Stefan Nemanja odrekao se prestola u korist srednjeg sina Stefana Prvovenčanog, kome me je dao Rašku na upravu.
- 1807 - U Velikoj Britaniji i Irskoj zabranjena trgovina robljem.
- 1923 - Sletanjem aviona na liniji Pariz-Carigrad na aerodrom u Pančevu Jugoslavija postala deo tada malobrojne porodice država povezanih vazdušnim saobraćajem.
- 1999 - U požaru koji je zahvatio oko 30 vozila u tunelu ispod Mon Blana (na slici) poginulo najmanje 40 ljudi.
- 2002 - U snažnom zemljotresu u Avganistanu i severozapadnom Pakistanu život izgubilo oko 1.800 ljudi.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
26. mart:
- 1913 - Posle duge opsade i uz pomoć srpske vojske, Bugari u Prvom balkanskom ratu osvojili turski grad Jedrene.
- 1953 - Američki mikrobiolog Džonas Edvard Salk objavio da je izumeo vakcinu protiv dečije paralize.
- 1984 - Jugosloveski pisac Branko Ćopić, jedan od najplodnijih i najpopularnijih pisaca u periodu posle Drugog svetskog rata, izvršio samoubistvo, skokom sa mosta na Savi u Beogradu.
- 1993 - Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija izglasao slanje mirovnih trupa od 30.000 vojnika u Somaliju.
- 2003 - Svetska trgovinska organizacija saopštila, da su američke čeličane povećanjem cena proizvoda kršile pravila te organizacije.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
27. mart:
- 1845 - Rođen je Vilhelm Konrad Rentgen, nemački fizičar.
- 1958 - Nikita Hruščov zamenio je na položaju predsednika sovjetske vlade Nikolaja Bulganjina.
- 1996 - Izraelski sud osudio je Jigala Amira na doživotni zatvor zbog ubistva izraelskog premijera Jicaka Rabina u novembru 1995.
- 1999 - Jugoslovenska protivvazdušna odbrana oborila je, tokom napada NATO-a na Jugoslaviju, američki bombarder "F-117".
- 2003 - Stručnjaci iz Hong Kong identifikovali virus koji je prouzrokovao misterioznu upalu pluća, (SARS).
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
28. mart:
- 1776 – U Moskvi osnovan teatar "Boljšoj", veliki teatar opere i baleta
- 1811 – Umro Dositej Obradović, srpski prosvetitelj, pisac, filozof i pedagog.
- 1868 – Rođen Maksim Gorki, ruski pisac.
- 1930 – Dva najveća turska grada, Konstantinopolj i Angora, dobili nove nazive, Istanbul i Ankara.
- 1945 – SAD priznale vladu Demokratske Federativne Jugoslavije.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
29. mart:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
30. mart:
- 1814 – Britanci i njihovi saveznici u ratu protiv Napoleona Bonaparte trijumfalno ušli u Pariz.
- 1853 – Rođen Vinsent van Gog, holandski slikar.
- 1967 – NATO zatvorio vojne štabove u Francuskoj pošto je predsednik Šarl de Gol odlučio da povuče zemlju iz tog saveza.
- 1973 – Povlačenjem poslednjih američkih trupa i oslobađanjem zarobljenika formalno završeno vojno angažovanje SAD u Vijetnamu.
- 1981 – U Vašingtonu izvršen atentat na predsednika SAD Ronalda Regana. Regan prošao s lakšim povredama.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
31. mart:
- 1727 – Preminuo je Isak Njutn, engleski fizičar, matematičar i astronom.
- 1889 – Otvorena Ajfelova kula, tada najviša građevina u svetu. Čelična konstrukcija visoka 300 metara postala jedno od glavnih znamenitosti Pariza.
- 1892 – Srbija među prvima u Evropi donela zakon o pomaganju sporta van škola. Gimnastika kao obavezan predmet u školama u Srbiji uvedena zakonom iz 1883.
- 1979 – Britanski razarač "London" isplovio iz luke u La Valeti, čime su okončane vojne veze Velike Britanije i Malte, uspostavljene 181 godinu ranije.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
Kriterijumi za izbor godišnjica