Викиновости:Izabrane godišnjice/Januar
Kriterijumi za izbor godišnjica
Izabrane godišnjice za januar[uredi]
1. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
2. januar:
- 1793 - Rusija i Pruska dele među sobom Poljsku.
- 1839 - Luj Dager, francuski pronalazač i začetnik fotografije, snimio prvu fotografiju Meseca.
- 1871 - Amadeus I postaje kralj Španije.
- 1905 - u Rusko-japanskom ratu Rusija je bila prinuđena da Japanu preda lučki grad Port Artur. Japanci su zarobili rusku flotu u luci tako što su potopili trgovačke brodove i zatvorili ulaz u luku.
- 1959 - Lansiran prvi vasionski brod ka Mesecu, sovjetska „Luna I“ bez ljudske posade.
- 1992 - Predsednici Srbije i Hrvatske, Slobodan Milošević i Franjo Tuđman, prihvatili su Sporazum o planu mirovnih operacija u Jugoslaviji, Vensovenov plan.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
3. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
4. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
5. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
6. januar:
- 1322 - U manastiru Žiča (na slici) krunisan je srpski kralj Stefan Dečanski Nemanjić, sin kralja Milutina. Zbacio ga je s prestola sin Dušan. Umro je pod nerazjašnjenim okolnostima u zatočeništvu u Zvečanu. Podigao je manastir Visoki Dečani.
- 1810 - Mirom u Konstantinopolju Turska je predala Rusiji poluostrvo Krim i oblast Kuban.
- 1916 - Počela je Mojkovačka bitka u Prvom svetskom ratu u kojoj su Crnogorci pod komandom serdara Janka Vukotića odbili ofanzivu znatno jačih austrougarskih snaga i time omogućili srpskoj vojsci odstupnicu prema Jadranu.
- 1929 - Jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević ukinuo je Vidovdanski ustav, raspustio Narodnu skupštinu i zaveo ličnu vlast u državi.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
7. januar:
- Hrišćani koji se pridržavaju julijanskog kalendara danas slave Božić.
- 1598 - na ruski presto je stupio Boris Godunov, posle smrti Fjodora I, poslednjeg cara iz dinastije Rjurikovič.
- 1943 - umro Nikola Tesla, srpski naučnik i pronalazač na polju elektrotehnike i radio-tehnike (* 1856)
- 1927 - uspostavljena je redovna transatlantska telefonska veza između Londona i Njujorka.
- 1953 - predsednik SAD, Hari Truman (na slici), je objavio da je u SAD izrađena hidrogenska bomba.
- 1979 - kambodžanski pobunjenici su, uz pomoć vijetnamskih snaga nakon dvonedeljne opsade, zauzeli Pnom Pen i srušili vladu Crvenih Kmera Pola Pota.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
8. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
9. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
10. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
11. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
12. januar:
- 1876 – U San Francisku u SAD-u, rađa se Džon Grifit alias Džek London, američki pisac
- 1976 – U Valingfordu u Velikoj Britaniji umire Agata Kristi, engleska spisateljica
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
13. januar:
- 1782 – Prvi put se u Manhajmu (Nemačka) prikazuje Šilerova drama Razbojnici
- 1806 – Rađa se Jovan Sterija Popović, srpski komediograf
- 1898 – Francuski autor Emil Zola objavljuje čuveno otvoreno pismo "Optužba", povodom afere Drajfus
- 2001 – Umire Branko V. Radičević, jugoslovenski književnik
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
14. januar:
- 83 pne. – Rađa se Markus Antonijus rimski državnik i vojskovođa
- 1907 – Grad Kingston (Jamajka) pogađa zemljotres jačine oko 6,5. Gine oko 1500 ljudi.
- 1957 – U Holivudu (SAD) umire Hemfri Bogart, američki glumac i dobitnik Oskara 1951 za najbolju glavnu ulogu u filmu "Afrička kraljica"
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
15. januar:
- 1918 – Osniva se ruska Crvena armija
- 1929 – Rađa se Martin Luter King, sveštenik i borac za građanska prava
- 2000 – Umire Željko Ražnatović Arkan, vođa paramilitarnih jedinica u ratovima na prostoru Jugoslavije i lider Stranke srpskog jedinstva
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
16. januar:
- 1948 – U Berlinu se rađa Gregor Gizi, nemački političar i jedan od vođa Levičarske partije
- 2001 – U Ljubljani umire Sergej Krajger, slovenački i jugoslovenski političar iz vremena komunizma. Bio je član Predsedništva SFRJ od 1970. i predsednik Predsedništva od maja 1981. do maja 1982
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
17. januar:
- 1860 – U gradiću Taganrog (Rusija) rađa se Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik i dramatičar
- 1929 – Prvi put se prikazuje crtani film Mornar Popaj
- 1964 – Umire Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
18. januar:
- 1689 – U Bordou se rađa Šarl de Sekondat i Baron de Monteskju, francuski književnik i teoretičar
- 1730 – U Moskvi umire ruski car Petar II
- 1778 – Džejms Kuk otkriva Havaje
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
19. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
20. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
21. januar:
- 1861 – Rađa se srpski vajar Đorđe Jovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu.
- 1924 – U Gorkom kod Moskve umire Vladimir Iljič Uljanov Lenjin, vođa Oktobarske revolucije 1917, tvorac sovjetske Rusije.
- 1993 – Hrvatske snage napadaju teritoriju Republike Srpske Krajine u zonama pod zaštitom Ujedinjenih nacija u nameri da zauzmu Maslenički most, aerodrom “Zemunik” kod Zadra i branu Peruća.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
22. januar:
- 1875 – Rađa se Dejvid Grifit, američki filmski režiser.
- 1894 – Umire pesnik Vojislav Ilić, koji se smatra osnivačem moderne srpske lirike i tvorcem verističkog izraza.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
23. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
24. januar:
- 41 – U zaveri Senata, vojske i pretorijanaca, pripadnici pretorijanske garde ubijaju rimskog cara Kaligulu.
- 1847 – Rađa se Radomir Putnik, srpski vojvoda.
- 1935 – U SAD se po prvi put prodaje pivo u dozi.
- 1965 – Umire Vinston Čerčil, engleski državnik i pisac.
- 1984 – Izlazi Epl Mekintoš (engl. Apple Macintosh), prvi personalni računar sa grafičkim korisničkim interfejsom.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
25. januar:
- 1878 – U rusko-turskom ratu potopljen je turski brod nakon što su ga Rusi pogodili torpedom. To je bio prvi brod pogođen i potopljen tim podvodnim oružjem.
- 1904 – U Beogradu počinje izlaziti dnevni list „Politika“, čiji je osnivač i prvi urednik Vladislav Ribnikar.
- 1924 – U francuskom gradu Šamoni otvaraju su prve zimske Olimpijske igre.
- 1928 – Rađa se Eduard Ševarnadze, ministar inostranih poslova SSSR-a i predsednik Georgije.
- 1978 – Umire Skender Kulenović, srpski pisac.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
26. januar:
- 1500 – Španski moreplovac Visente Janjes Pinson otkriva Brazil.
- 1788 – Britanski brodovi s prvim naseljenicima iz Engleske, uključujući grupu robijaša, uplovljavaju u zaliv Botani Bej, Sidnej, u Australiji, gde osnivaju koloniju.
- 1925 – Rodio se Pol Njumen, američki glumac.
- 1935 – Izlazi prvi broj beogradskog nedeljnika „Nedeljne informativne novine“.
- 1990 – Umire američka filmska glumica Ava Gardner.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
27. januar:
- 1235 – Umire Sveti Sava, utemeljivač Srpske pravoslavne crkve, države i školstva. (* 1169.)
- 1756 – Rađa se Volfgang Amadeus Mocart, kompozitor († 1791.)
- 1924 – Vlada Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca potpisuje u Rimu pakt o prijateljstvu i saradnji sa Italijom i sporazum kojim je Rijeka predata Italiji.
- 1926 – Engleski pronalazač Džon Logi Berd u Londonu prvi put javno demonstrira televiziju.
- 1943 – Avijacija SAD izvršava, u Drugom svetskom ratu, prvi napad na Nemačku celodnevnim bombardovanjem ratne luke Vilhelmshafen.
Članak - Istorija - Razgovor - Uredi
28. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
29. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
30. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
31. januar:
Članak - Istorija -
Razgovor -
Uredi
Kriterijumi za izbor godišnjica